Voor de zwangerschap
Zwanger worden?
Wil je alle risico’s van roken uitsluiten, dan is de veiligste keuze om te stoppen met roken vanaf het moment dat je zwanger probeert te worden.
Vaak weet je pas na enige weken dat je zwanger bent. Als je doorgaat met roken, kun je dus het ongeboren kind in een vroeg stadium schaden.
Bovendien kan roken bij zowel vrouwen als mannen de vruchtbaarheid verminderen. Van de vrouwen die graag zwanger willen worden, lukt dat zo’n 80 procent binnen een jaar. Bij vrouwen die roken duurt het vaak langer om zwanger te raken. Uit onderzoek blijkt ook dat rokers voor een zwangerschap tweemaal zoveel Ivf-behandelingen (in vitro fertilisatie) nodig hebben dan niet rokers.
Wil je alle risico’s uitsluiten, dan is de veiligste keuze om te stoppen met drinken vanaf het moment dat je zwanger probeert te worden. Dit geldt niet alleen voor de vrouw, maar ook voor de man.
Waarom niet drinken?
Vaak weet je pas na enige weken dat je zwanger bent. Als je doorgaat met alcohol drinken, kun je dus het ongeboren kind in een vroeg stadium schaden.
Bovendien kan het drinken van één of meer glazen alcohol per dag bij vrouwen en mannen al de vruchtbaarheid verminderen. Hierdoor kan het langer duren voordat de vrouw zwanger is. Door regelmatig veel drinken (meer dan 20 glazen per week) kan een man zelfs impotent worden.
Ook het risico op een miskraam is groter als de vrouw, man of beiden alcohol drinken. Alcohol kan de eicel van de vrouw of het sperma van de man beschadigen. Dit kan na de bevruchting leiden tot een niet levensvatbaar kind, met een miskraam tot gevolg.
Hoe meer door beide partners wordt gedronken, hoe groter de risico’s op een miskraam of verminderde vruchtbaarheid.
Tijdens de zwangerschap
Wanneer je rookt tijdens de zwangerschap loopt je ongeboren baby allerlei risico’s. Ook bij meeroken gelden onderstaande risico’s:
Miskraam
Vrouwen die roken, hebben een grotere kans op een miskraam. Van elke tien zwangerschappen eindigt er één in een miskraam. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 20.000 vrouwen hiermee te maken. Roken – zowel zelf roken als meeroken – overmatig koffie- en/of alcoholgebruik en overgewicht vergroten het risico op een miskraam.
Vroeggeboorte
Roken verdubbelt de kans op een vroeggeboorte, dat wil zeggen dat de baby vóór de 37e week van de zwangerschap wordt geboren. Kinderen die te vroeg worden geboren hebben vaak een moeilijke start doordat de organen nog niet volledig ontwikkeld zijn. Problemen met de ademhaling, de bloedsomloop, de zuurstofvoorziening in de hersenen en andere vitale organen kunnen het gevolg zijn. Ook komen infecties vaker voor, voedingsproblemen en onderkoeling.
Lager gewicht baby
Roken door de moeder geeft een grotere kans op een lager geboortegewicht van het kind. Vrouwen die de hele zwangerschap blijven roken, krijgen een baby die zo’n 150-250 gram lichter weegt dan een kind met een normaal geboortegewicht van 2500 tot 4500 gram.
Direct na de bevalling hebben baby’s met een lager geboortegewicht meer moeite om zichzelf warm te houden en is er een grotere kans op een laag bloedsuikergehalte. Op latere leeftijd hebben deze kinderen vaker last van gedragsproblemen, vooral als de groeivertraging in het begin van de zwangerschap is ontstaan.
Loslating placenta
Een placentaloslating betekent dat de moederkoek (placenta) los komt van de baarmoeder. Dit is de ernstigste oorzaak van een vaginale bloeding na week 28. Normaal gesproken laat de placenta los van de baarmoederwand nadat de baby geboren is. Bij een placentaloslating gebeurt dat al voor de geboorte. Hierdoor krijgt de baby geen zuurstof meer. Roken tijdens de zwangerschap verhoogt het risico op een placentaloslating, net als alcohol en het gebruik van sommige drugs.
Gevolgen voor de ontwikkeling
Als een vrouw rookt tijdens de zwangerschap, dan heeft de baby meer kans op uiteenlopende gezondheidsklachten. Zo heeft een kind van een rokende moeder meer kans op het krijgen van een hazenlip, maar ook op ademhalingsproblemen en gedragsstoornissen.
Wiegendood
Wiegendood is een algemene term voor het plotseling en onvoorzien overlijden van een ogenschijnlijk gezonde baby tijdens het slapen. Hierop is meer kans als de moeder tijdens de zwangerschap rookt. Maar ook wanneer de baby meerookt na de bevalling is er meer kans dat deze overlijdt aan wiegendood.
Wat is het drinkadvies?
Als je zwanger bent, is de veiligste keuze voor je baby helemaal geen alcohol drinken. Alcohol is een giftige stof die schadelijk kan zijn voor je ongeboren kind. De risico’s en de ernst van de schade nemen toe naarmate je vaker drinkt en naarmate je per keer meer drinkt. Maar geen enkele hoeveelheid is veilig.
Waarom niet drinken?
Stel je voor dat je zwanger bent en alcohol gedronken hebt. Dan is de verhouding tussen alcohol en bloed in jouw lichaam bijna hetzelfde als in het lichaam van je baby.
Als jij een glas wijn hebt gedronken, is jouw alcoholpromillage ongeveer 0,3. Maar dat van je baby dus ook. Alcohol heeft op een baby een heel ander effect dan op een volwassene. De lever van een baby kan de alcohol nog niet afbreken. Alcohol blijft daarom langer in het bloed van je kind dan in jouw bloed. Daar komt bij dat een ongeboren baby negen maanden lang volop in ontwikkeling is. Die ontwikkeling kan worden verstoord door alcohol. Daarom is het beter helemaal niet te drinken als je zwanger bent. Wat als je toch gedronken hebt?
Wat zijn de risico’s?
Alcohol drinken tijdens de zwangerschap heeft verschillende risico’s. Deze risico’s hangen af van de hoeveelheid die je drinkt. Of van wat er in het lichaam van het kind ontwikkeld wordt op het moment dat jij drinkt. De belangrijkste risico’s zijn:
- Schade aan hersenen of andere organen van de baby
- Een te vroeg geboren baby
- Een te lichte baby (laag geboortegewicht)
- Kans dat de baby het Foetal Alcohol Spectrum Disorder (FASD) krijgt.
